Lezingen: Wijsheid van Jezus Sirach 24, 4-7; 1 Korintiërs 15, 54-58
De aanval van de Russische troepen op Oekraïne op beslissing van president Poetin heeft de wereld niet onberoerd gelaten. Met spanning, ongeloof, verontwaardiging, woede wellicht en met een gevoel van machteloosheid hebben we aan onze kant van de wereld de gebeurtenissen gevolgd. We hadden na de tweede wereldoorlog van 1940-1945 met zijn miljoenen slachtoffers en onvoorstelbare verwoestingen er niet meer op gerekend dat ons dit in Europa nog kon overkomen. Vooral waar ook Rusland in die tijd, en later ook in andere oorlogen, zoveel slachtoffers en verwoestingen heeft gekend. De ouderen herinneren zich nog wel tijdens de 2e wereldoorlog de slag rond Stalingrad (augustus 1942-februari 1943), kentering in de strijd tegen Nazi-Duitsland. Het is afschuwelijk wat er nu gebeurt in Oekraïne. Er zullen redenen zijn van onenigheid tussen beide landen. De Russen verwijten Oekraïne de achterstelling van de Russische taal, terwijl er zoveel Russen in het land wonen, maar dat rechtvaardigt nog geen oorlog. Nu is de ellende groot voor Oekraïners, voor Russen en voor de rest van de wereld. In Wittem kregen we vandaag meldingen binnen, dat o.a. mijn medebroeders (met twee kloosters in het oosten van Oekraïne) en medezusters in de kloosters aldaar alles doen om hun medeburgers op te vangen en hun leed te verzachten.
Wat mij bij het lezen van de Bijbelteksten van vandaag opvalt is de toepasbaarheid van de lezingen op de huidige situatie. Zo, bijvoorbeeld, het stukje lezing uit het Boek Wijsheid van Jezus Sirach uit ons Oude Testament, een verzameling wijsheden, eeuwen geleden doorverteld, verzameld op schrift gezet. Bijvoorbeeld zo’n zin als: ‘Zoals je aan de vruchten van de boom de teler kent, zo ken je aan de overwegingen van een mens zijn bedoelingen’. En in het Evangelie van Lucas: ‘Een goede boom brengt geen slechte vruchten voort en evenmin brengt een slechte boom goede vruchten voort’. De toepassing kunt u in het geval van de oorlog in Oekraïne zelf maken.
Wat ook opvalt is dat we, bij alle door ons te maken veroordelingen en verwijten aan het adres van anderen, door het Evangelie teruggeworpen worden op onszelf. ‘Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder, terwijl je de balk in je eigen oog niet ziet? Om een oorlog in het groot te ontketenen zijn wij gelukkig niet in staat, maar hoeveel oorlogen in het klein worden er niet gevoerd, waarbij verwijten over en weer vallen Daarbij wordt de eigen bijdragen aan het conflict –mogelijk bewust- over het hoofd gezien. De ‘staat van oorlog’ die er het gevolg van is kan vaak heel lang, soms levenslang duren. Ook hier geldt dat een slechte boom geen goede vruchten voortbrengt. Goede vruchten zijn zachtmoedigheid, vergevingsgezindheid, bereidheid elkaar tegemoet te komen, het gesprek met elkaar aan te gaan, eigen gelijk te relativeren. Wat ook belangrijk blijkt is om bij zichzelf het vermogen te ontwikkelen zich in de situatie van de ander te verplaatsen, m.a.w. invoelingsvermogen te ontwikkelen. Hoeveel conflicten zouden niet kunnen verkeren in vrede als genoemde goede vruchten aan de bomen groeien die wijzelf zijn? Maar er schuilt in ons, mensen, vaak veel onvermogen, soms ook schaamte en blijven conflicten en oorlogssituaties voortbestaan.
Aan de gebeurtenissen in Oekraïne kunnen we zien hoe catastrofaal ze kunnen zijn, hoeveel leed ze met zich meebrengen. Laten we God bidden voor de mensen ginds, zowel Oekraïners als de gewone Russische soldaten, die evengoed slachtoffer zijn. Bidden we om wijsheid voor de leiders van de volkeren, die hen ertoe brengt dienaars van vrede te zijn. Bidden we dat ons eigen hart vol mag zijn van vrede, zodanig dat we vredebrengers mogen zijn daar waar we leven. Amen (AR)
