Lezingen: Jesaja 55, 6-9; Filippenzen 1, 20c-24.27a; Matteüs 20, 1-16a.
Ons leven van alledag vult ons bestaan. Afhankelijk van de fase van kind, jeugd, volwassenheid, ouderdom denken we en gedragen we ons anders, wordt de dag anders ingevuld. Onze gezondheid speelt een belangrijke rol. Mede daarvan hangt af of we graag leven en of we van betekenis zijn en blijven voor onze omgeving. Onze werkzame fase loopt tussen pak weg ons twintigste en zevenenzestigste jaar. Die doet ons volop deel uitmaken van onze samenleving. Werkeloosheid tast ons inkomen aan, maar geeft velen ook het gevoel ‘niet meer nodig’ te zijn. Dat kan mensen diep raken, hun zelfvertrouwen aantasten. Werk en vooral ook rechtvaardige arbeidsverhoudingen zijn belangrijk, economisch, maatschappelijk. Toenemende werkeloosheid in coronatijd brengt ook problemen van verschillende soort maatschappelijk problemen met zich mee. Er worden kapitalen uitgetrokken om de gevolgen op te vangen.
Met dat voor ogen gaan we kijken naar de tekst uit het Evangelie van Matteüs. De tekst heeft geleid tot het maken van een bijbelfilmpje en wordt vertoond aan de vormelingen van het betreffend jaar. Het filmpje heet ‘De druivenplukkers’. In beeld komen de eigenaar van een wijngaard en groepen werknemers die op verschillende tijdstippen, ’s morgensvroeg tot in de late namiddag aangenomen worden om te komen werken. Het filmpje leidt telkens tot flinke discussies onder de kinderen. Er worden hen vragen gesteld over ‘waar het filmpje over gaat; ‘’ wie erin meespelen en waar die voor staan’; en tenslotte ‘wat de kinderen zelf denken’? Want ze moeten in toenemende mate ook zelf leren zich een mening te vormen.
U heb het Evangelieverhaal zojuist gehoord. De eigenaar van de wijngaard, die staat voor God, maakt een afspraak met de werkers van het eerste uur over hun loon. Maar tot hun verbijstering krijgen degenen, die maar kort na de middag hebben gewerkt, evenveel loon. Ook bij sommige kinderen is de handelwijze van de eigenaar in strijd met hun gevoel voor rechtvaardigheid. De werkers van het vroege uur hadden, naar hun mening, meer geld verdiend. Andere kinderen wijzen erop, dat de eigenaar zich houdt aan de afspraak. De vrijgevige goedheid van de eigenaar kan strijdig zijn met ons menselijk gevoel voor rechtvaardigheid, terwijl de eigenaar zich wel aan de afspraak houdt. Wat is de bedoeling van dit verhaal? We zien bij de werkers van het 1e uur, maar ook bij kinderen en wellicht bij onszelf, begrijpelijke reacties. Wij willen een vergoeding die in overeenstemming is met de arbeidsprestatie. Bij ons worden afhankelijk van de welvaart regelmatig CAO’s, Collectieve Arbeidsovereenkomsten bijgesteld, die de rechtvaardig arbeidsverhoudingen dienen, Zo zijn onze mensen-gedachte. Gods gedachten gaan daar bovenuit. ‘Goedheid’ voor iedere mens, wie ook, is een eigenschap die bij God hoort. In het geval van het Evangelieverhaal de goedheid voor de mensen, die nog laat genodigd waren te komen werken. Zonder werk zouden ze ook verstoken blijven van loon. Ook die late werkers moesten wellicht voor een gezin de kost verdienen. M.a.w. (Gods) goedheid overstijgt de rechtvaardigheid, die, zoals blijkt , in stand gehouden wordt. Dat mag bij God zo zijn, bij mensen, zeker bij hen die geraakt worden door (nood bij) anderen, is dat regelmatig ook zo. Zij gaan verder dan wat rechtens (bv, via de CAO) betaald wordt. Denk aan mantelzorgers, mensen in de Zorg, Denk aan ouders met gehandicapte kinderen; denk aan bedrijfsleiders/ vakbonden die zich inspannen om de werkgelegenheid in stand te houden. Er zijn, zoals we weten ‘geldwolven’ die van geld hun afgod maken. Maar er zijn ook mensen, die ‘goedheid als onderdeel van hun identiteit, in praktijk brengen.
Goed beschouwd worden door de evangelist Matteüs, degenen, die zich christen noemen, bij deze uitgenodigd rechtvaardig te handelen, maar goedheid daar nog bovenuit te laten gaan..
Amen
