In het Evangelie van deze dag vertelt Matteus over Johannes de Doper die in de gevangenis zit. Hij is daar terecht gekomen, omdat Herodias, de vrouw van Herodes Antipas, een vreselijke hekel aan hem had. Hij had kritiek geleverd op het feit dat Herodes haar had afgepakt van zijn broer Filippus. Eigenlijk zou Johannes al gedood zijn, als de koning niet bang was voor het volk dat diep respect had voor de Doper. Het herkende in hem een profeet die opkwam voor gerechtigheid. Velen hadden geluisterd naar zijn preken en zich laten dopen in de Jordaan als een teken dat ze hun leven wilden veranderen. Bijzonder was voor hem de dag geweest dat Jezus naar hem toe was gekomen om gedoopt te worden. Matteus vertelt dat toen een stem uit de hemel had geklonken die zei: ‘Deze is mijn Zoon, mijn geliefde. Hij is een Man naar mijn hart’. Dit gebeuren heeft op Johannes zo’n diepe indruk gemaakt dat hij vanaf dat moment zijn toehoorders erop wijst dat Gods Koninkrijk nabij is. Dat Jezus tot meer in staat is dan hij. Hij heeft het sterke vermoeden dat in deze bijzondere mens de langverwachte Messias onder hen is verschenen. Op Hem heeft Johannes zijn hoop gesteld. Maar nu zit hij opgesloten tussen gevangenismuren. Als je daar terecht komt, ga je vanzelf piekeren. Elke dag begint hij meer te twijfelen. Hij voelt zich teleurgesteld, ja zelfs mislukt. Af en toe dringen berichten tot hem door over wat deze Messias allemaal zegt en doet. Hij gebruikt geen dreigende taal, zoals Johannes deed. Hij zoekt zondaars juist op en heeft een heel andere aanpak. Zodoende vraagt Johannes zich af: Heb ik me dan zo vergist? Daarom stuurt hij enkele van zijn leerlingen naar Jezus toe met de vraag: Ben jij die komen zou of moeten we toch wachten op een ander? Als ze dan terugkomen, vertellen ze wat Jezus heeft geantwoord op zijn vraag: ‘Blinden gaan zien, lammen lopen, melaatsen worden genezen en doven kunnen weer horen’. Is 
Hij dan toch de Messias, deze Jezus? Johannes weet heel goed dat de profeet Jesaja hem zó getekend heeft, de Gezalfde van God. Ook zegt Jezus nog: ‘Doden worden ten leven gewekt en aan armen wordt de blijde boodschap verkondigd’. Dat alles heeft Jesaja inderdaad voorzegd, maar waarom zegt Jezus dan niet dat gevangenen bevrijd worden? Wat voor Messias is Jezus dan wel, als Hij hem niet uit de kerker bevrijdt? Jezus heeft inderdaad zieken genezen en gepreekt, maar de structurele problemen in Israël heeft Hij niet aangepakt. De farizeeën zijn bij het volk nog steeds populair. De sadduceeën beheersen nog altijd de tempel en er is geen Romein uit het land verdreven. Jezus doet veel goeds onder het volk, maar de mensen die de macht hebben op religieus en politiek gebied, inclusief koning Herodes, zitten nog steeds stevig in het zadel. Geen wonder dus dat Johannes twijfelt en zich afvraagt wat voor Messias is Jezus dan, als Hij ook hem niet uit de gevangenis bevrijdt? Zo zitten ook wij vol vragen en twijfels. Vaak willen wij Jezus toeroepen: ‘Waar blijft U met uw bevrijding en waarom laat U ons aanmodderen met onze problemen? Waar blijft U, terwijl wij U broodnodig hebben? Heersers vallen buurlanden binnen en richten ravages aan, jagen duizenden op de vlucht en beroven hen van elementaire levensbehoeften. Dictators bedriegen hun volk en zetten gevangen al wie hun visie niet deelt. Bedrijven en particulieren beschadigen omwille van materieel gewin het milieu of benadelen mensen. Waarom al die verdeeldheid, onverdraagzaamheid en gebrek aan solidariteit? Waarom voelen wij vaak uw afwezigheid, terwijl U toch beloofd hebt bij ons te zijn?’ Als wij vaak twijfelen aan de aanwezigheid en de werkzaamheid van de Messias bevinden wij ons niet in verkeerd gezelschap, want ook Johannes de Doper werd geplaagd door teleurstelling en twijfels. Jezus zegt tegen de leerlingen van Johannes ook: ‘Gelukkig wie aan Mij geen aanstoot neemt!’ Letterlijk staat er: ‘Zalig wie over Mij niet struikelt!’ We weten: ’Farizeeën en Schriftgeleerden ergeren zich aan Jezus, want Hij heeft bij het gewone volk meer gezag had dan zij. Veel rijken nemen aanstoot aan Hem, omdat Hij aanspoort hun rijkdom te delen met de armen. Ook machthebbers hebben moeite met Hem, omdat Hij stelt dat wie de grootste wil zijn bereid moet zijn om te dienen en de minste te worden.
Wij zullen ons misschien niet direct aan Jezus ergeren, maar zijn boodschap strijkt ons wel vaak tegen de haren in. Jezus vraagt zijn gehoor: ‘Naar wie zijn jullie op zoek? Luxe, comfort en verfijnde kleding enz. vind je in paleizen, maar in Johannes hebben jullie een profeet gevonden die je onverbloemd zegt waar het in het leven op aankomt. Als je geluk zoekt, zit er niets anders op dan om te delen. Zoek je liefde? Dat lukt niet zonder elkaar te vergeven. Als je vrede wilt, dan moet er eerst recht worden gedaan aan armen en misdeelden. Recht doen is gewoon dagelijks werk en die mogelijkheid ligt in onze handen. Gods karavaan gaat niet verder als de zwakste even niet mee kan. Bidden wij om de moed ons in vertrouwen gewonnen te geven aan deze machteloze Messias. Wij kunnen geen Kerstmis vieren, als we niet door de knieën gaan voor het Kind en voor al wie machteloos is als Hij. AMEN
Emeritus pastor Franssen.
