2019 KERSTAVOND
We vieren met de geboorte van Jezus een Mysterie, waarvoor al onze menselijke woorden en beelden tekortschieten. In Jezus, zijn Zoon, laat God de Eeuwige, zijn gezicht zien en toont hoezeer Hij van ons mensen houdt. Voor wie het durft geloven, reden tot dankbaarheid en vertrouwen.
Misschien vindt U het een gewaagde uitspraak of dure taal: voor mij is het een bondige weergave van mijn zoekend en tastend geloven. Misschien komen we hier niet regelmatig en hebben we heel wat vragen bij het geloof dat we als christenen belijden, toch kennen velen van ons een diep verlangen naar innerlijke rust, warmte en vrede. Wij ervaren in onze wereld zoveel dat ons verontrust. In veel sectoren van de samenleving is er onrust en onzekerheid. Denk aan de onvrede bij boeren en bouwers, aan mensen die werkzaam zijn in de zorg, het onderwijs en de minima. Ook op politiek vlak is er veel verdeeldheid. Er spelen veel verschillende en tegengestelde belangen en opvattingen. Democratie en de zorg voor onze planeet wordt wel door velen met de mond beleden, maar de praktijk blijkt weerbarstiger. We zien tal van initiatieven, waarin mensen elkaar hulp bieden en ondersteunen, maar er is ook de geldverslindende bewapeningsloop en er zijn medemensen die kiezen voor machtsmiddelen en geweld. De verschillen tussen rijk en arm blijken toe te nemen, waardoor bijv. een geschikte woning voor velen onbetaalbaar wordt en dát in ons welvarende Nederland! Op veel plaatsen gaan mensen de straat op om te demonstreren voor hun rechten. Kortom: er zijn veel ontwikkelingen die zorgen baren en we zoeken naar houvast en een positieve richting voor ons samen leven. Het is fijn om met familie en vrienden Kerstmis te vieren en het helpt ons om de zorgen van alledag even los te laten.
Als wij iemand gaan feliciteren denken we als regel even na met welk kado we de feesteling een plezier doen en blijk kunnen geven van onze genegenheid en waardering. Als wij in deze dagen Jezus’ geboortefeest vieren, welk passend kado kunnen we dan aanbieden? We realiseren ons waar het Kind in de kribbe als volwassene voor gegaan is. Wat Hem zozeer ter harte is gegaan, dat Hij er zelfs zijn leven voor heeft willen geven.
Er komt veel op ons af: we worden bedolven onder informatie van allerlei slag. Het regent hulpverzoeken van vele kanten. Het dagelijks leven stelt hoge eisen, zozeer dat sommigen er onder door dreigen te gaan. Daarom hebben wij behoefte aan een betrouwbaar kompas, een instrument dat ons helpt om bij alle wisselvalligheden en veranderingen een veilige richting te kiezen. Is het niet de kracht geweest van dat Kind van Betlehem, dat Hij ons een weg heeft getoond die recht doet aan iedereen, die veiligheid biedt en innerlijke rust? Jezus heeft nl. niet slechts met de mond beleden dat God van alle mensen houdt. Hij heeft het ook zelf geleefd en beleefd. Hij heeft het laten zien door zijn zorg voor de meest kwetsbare medemensen, zoals kinderen, armen, zieken, zondaars en mensen die niet in tel waren. Als je beschikt over geld en bezit en prestaties levert, kunnen mensen niet zomaar om je heen, maar als je arm en kwetsbaar bent, word je makkelijk opzij geduwd of over het hoofd gezien. Asielzoekers bijv. zoeken bij ons een veilige toekomst. Wij kampen met grote milieuproblemen. Voorts is er veel eenzaamheid, niet alleen onder ouderen, maar ook onder jonge mensen. Nu is Jezus zo sterk begaan met de noden van zijn naasten, dat Hij zijn volgelingen op het hart drukt: “ Alles wat je doet voor de minsten van je broeders of zusters, dat heb je voor Mij gedaan’. Zouden we dat niet mogen zien als een goede kadotip voor de jarige die wij in deze dagen eren?
Wie op kraamvisite gaat zoals de herders en de wijzen, hem past het niet om druk te praten en lawaai te maken. Aandacht en ingetogenheid maken ons tot graag geziene gasten. Als wij in deze dagen de kerststal bezoeken, maken we pas op de plaats en nemen we even rust. Die rustige aandacht doet iedereen deugd. Dat merken we. Vraag is alleen of we ook in ons leven van alledag rustmomenten nemen om na te denken en te bidden, om God te betrekken bij wat we meemaken? Momenten om naar elkaar te luisteren en te genieten van ons samenzijn? Als God spreekt tot ons hart is dat vrijwel nooit luid en met lawaai, maar veeleer als we innerlijk rustig en stil worden. Dan kunnen wij misschien zijn zachte stem horen. Dan verstaan wij wat vrede geeft. AMEN.
Zalig Kerstfeest.
2019 FAMILIEVIERING KERSTMIS
Voor het journaal zijn er altijd cameramensen aan het werk geweest die de opnames hebben gemaakt waar wij naar kijken. Je zou kunnen zeggen: het afgelopen jaar is de evangelist Lucas onze cameraman geweest. Hij heeft een soort reisverslag gemaakt van het leven van Jezus. Vandaag gaat hij met ons terug naar het begin, naar Nazareth waar de reis begon.
We hebben het net gehoord: op bevel van keizer Augustus moeten alle mensen terug naar de plaats waar ze geboren zijn. Dat is de reden waarom Jozef en Maria op reis gaan. Maria is in verwachting en in Betlehem wordt haar Kind geboren. Er is daar blijkbaar plaatsgebrek, maar als je arm bent heb je nog minder kans om ergens onderdak te vinden. Dat overkomt ook Jozef en Maria. Geen sprake van een zacht bed en een warme kachel. Ze moeten hun plek delen met dieren die op stal staan. Maria kan niets anders doen dan haar Kind wikkelen in een doek en het neerleggen in een houten krib, waaruit de dieren eten. M.a.w. Eenvoud en armoe is troef. 
Als ik dan TV-beelden zie en lees dat er wereldwijd honderd duizenden kinderen leven in vluchtelingenkampen en in tenten, als je dan kleine kinderen ziet lopen, schamel gekleed, blootsvoets in de modder, dan krimpt toch je hart! Je vraagt je af: waaraan hebben ze dat verdiend? Hebben niet alle kinderen recht op een veilige en warme plek? Hebben niet alle kinderen er recht op naar school te gaan en te kunnen leren? Waarom hebben wij wel wat zoveel anderen moeten missen? Overigens hebben we de laatste weken kunnen horen dat er zelfs in ons rijke Nederland sprake is van woningnood; dat er tal van mensen zijn met een smalle beurs die niet aan een betaalbare woning kunnen komen. Waar hebben wij het dan aan verdiend dat wij comfortabel, veilig en gezellig kunnen wonen? Zijn wij soms meer waard ?
Het is veel meer dan romantiek als we niet enkel de kerstboom, maar ook een kerststalletje een plek te geven in onze woning. Het is een daad van geloof, een ritueel dat ons eraan herinnert dat er ook voor Maria, Jozef en het Kind geen plaats was in hotel ‘De Samenleving’. Het Jezuskind in de kribbe is nl. niet alleen aandoenlijk om naar te kijken en er liedjes bij te zingen. We weten heel goed hoe het verder is gegaan. Eenmaal groot geworden is Hij door Palestina getrokken met een hoopvolle boodschap. Hij toonde bijzondere aandacht voor armen, voor kinderen in hun kwetsbaarheid, voor zieken en mensen met een handicap en voor wie uitgesloten werden.
Kortom: in heel zijn optreden valt op dat Hij vooral zorg heeft voor mensen die het moeilijk hebben. Immers iedereen heeft recht op geluk. Voor hun rechten komt Hij op, net als de oude profeten.
Wij worden bij gelegenheid van dit kerstfeest uitgenodigd te komen kijken naar de stal van zijn geboorte – een vertederend tafereel – maar ook om stil te staan bij wat er van dit Kind geworden is, wat Hem ten diepste heeft bewogen en wat Hij van zijn fans en volgelingen vraagt. Krijgt Hij ook een plekje in de herberg van ons hart?
AMEN
KERSTMIS 2019 NACHTMIS
We zijn vanavond hier in onze kerk bijeen, waar we als parochianen, en misschien ook nog mensen van buiten, de menswording van God gedenken in de geboorte van het kind Jezus.
Er leven in deze periode van het jaar in ons verschillende verlangens. Ze hangen samen met de tijd van het jaar die donker is, waarin de avonden en de nachten lang zijn. We verlangen naar licht. En, gelukkig zijn onze mogelijkheden om licht te maken ruimer dan het stoken van een houtvuurtje zoals bij de herders in Bethlehems velden. Wij kunnen zelfs zoveel licht maken dat milieuactivisten protesteren tegen de ‘licht vervuiling’. Mensen en dieren zouden erdoor worden gehinderd om op een natuurlijke manier ook met donker om te gaan. Donker hoort n.l. in meerdere opzichten ook bij het leven.
Bij licht hoort warmte. We verlangen naar warmte, naar koestering, naar een thuisgevoel, naar veiligheid, geborgenheid en vrede. Dat alles zoeken we zeker ook in deze donkere dagen. We zijn creatief genoeg gebleken om op vele manieren ons verlangen op te vangen. Er is een keur van mogelijkheden van horeca tot markten en reizen waaraan ook de nodige mensen een goede boterham verdienen. En waar het politiek en maatschappelijk donker is worden oplossingen gezocht om ook op die terreinen de duisternis te verdrijven; zo wil men voor bv. boeren, bouwers en ten onrechte financieel benadeelden weer lichtere tijden laten aanbreken.
Terwijl oudtijds Romeinen en tot nu toe Joden hun ‘lichtfeesten’ vierden en vieren, zo vieren wij, christenen, aan onze kant van de wereld sinds de 4e eeuw van onze jaartelling, de menswording van God in de geboorte van Jezus, de Christus. Hij werd in Bethlehem geboren, de stad van David de familie waartoe Maria en Jozef behoorden. Het bericht van zijn geboorte aan de herders was omgeven met veel licht. Voor ons is Jezus’ geboorte de komst van het Licht bij uitstek in onze wereld Hij is een licht dat onze harten en gewetens verlicht. En, tijdens zijn leven bracht hij verlichting in de nood van veel van zijn tijdgenoten.
Nadat de Romeinse keizer Constantijn in 315 christen geworden was en het aantal christenen sterk toenam begonnen sinds de 4e eeuw christenen in Rome in deze donkere tijd van het jaar de geboorte van Christus te vieren. Dat zal voor ons, christenen, ook altijd zo blijven bij alle andere feestelijkheden rond de kanteling van de tijd van donker naar licht. Voor ons is het ongehoord in de geschiedenis en nauwelijks te geloven dat God mens wordt His is als een licht gaan gaat schijnen in onze vaak donkere wereld. Voor menige godsdienst en geloofsbeweging is de afstand tussen God en mens te groot, om te kunnen geloven dat God mens geworden is. Voor Joden staat de komst van de Messias nog altijd te gebeuren; voor moslims is de menswording onaanvaardbaar door de oneindige afstand tussen God en ons.
Jezus zelf noemt zich laten graag Mensenzoon, een van ons. Het geloof in Hem, onze broeder, biedt ons de mogelijkheid ook kinderen van God te zijn, broeders en zusters, mede-erfgenamen. Jezus is van God uitgegaan, maar als Mensenzoon deelt Hij heel ons bestaan van geboorte tot dood; en alles wat daar tussen ligt aan slagen en mislukken, aan verdriet en vreugde, aan voldoening en pijnlijk sterven.
Wij, christenen, kunnen niet buiten Kerstmis, Gods menswording in Jezus, want het is de basis van onze hoop en ons vertrouwen. Ons doorleven van het leven in al zijn facetten van wat ons overkomt, van opdracht en verantwoordelijkheid, van onmacht en eindigheid, dat alles heeft in de geboorte Kerstkind perspectief gekregen over onze eindigheid heen. Een zalig Kerstfeest allemaal. Ik hoop dat u straks allemaal blij naar huis gaat, dankbaar om Gods menswording in Jezus. Amen
KERSTMIS 2019 DAGMIS
Gisterenavond hadden we het in de Nachtmis over de ongelooflijke tijding van Gods menswording onder ons in Jezus Christus. Gewone mensen, herders, nu niet direct de hoogst aangeschreven mensen in de maatschappij van toen, waren ontvankelijk voor die bijzondere tijding, gingen op zoek en vonden het kind Jezus (‘God helpt’ of ‘God redt’). Het kind lag niet in een comfortabele kamer van een herberg, maar in een voerbak, Zijn moeder Maria en haar man Jozef waren bij hem.
Vandaag probeert leerling Johannes de betekenis van zijn persoon uit te diepen. Iedere 1e Kerstdag wordt in de Hoogmis deze zelfde Evangelielezing gelezen. En iedere keer valt mij op met hoeveel aandacht deze lezing wordt aanhoord. Is het de plechtige taal die het hem doet? Is het ‘t bijzondere ritme of de inhoud van de tijding? Vraagt men zich af wat heeft dat te betekenen? Dat ‘het Woord in het begin bij God’ was en van Hem uitging is waarschijnlijk geen onderwerp van dagelijks gesprek. Ook staan we er niet zo gauw bij stil, dat God al bij de schepping sprak. Hij zei bv.: ‘het worde licht, en het werd licht’. En zo sprak God alle verdere scheppingsdagen. Wat in de evangelielezing gezegd wordt heeft met ons van doen. Hoezo? De media verschaffen ons dagelijks informatie over wat er in onze wereld zowel om ons heen maar ook ver weg gebeurt. Het nieuws laat ons vaak niet onberoerd, maakt ons blij als het gaat over gebeurtenissen en daden die mensen ten goede komen; maakt ons bezorgd vooral als we meevoelen met wat mensen moeten doorstaan in situaties van geweld, van armoede, van dom of crimineel gedrag. Berichten gaan over mensen als wij met verlangens naar een vredig en veilig leven. We worden gewaar dat die vrede en veiligheid er vaak niet is. Kinderen kunnen geboren worden in een situatie die nog minder comfortabel is dan die in de stal van Bethlehem, in een primitief en modderig, heet of besneeuwd vluchtelingenkamp. Ze staan aan het begin van hun leven en men kan slechts hopen dat het hen en hun ouder spoedig beter gaat.
Welnu, in die situatie waarin we ver weg, maar ook dichtbij- het leven ervaren in zijn goed en in zijn kwaad, in zijn kansen van opbouw en afbraak, zijn licht en donker, zijn blijdschap en zijn pijn, een leven waarin we ook zelf domme dingen kunnen doen, in die, onze menselijke situatie heeft God zijn Woord gesproken. En het is effectief. Het Woord, van eeuwigheid God eigen, is mens geworden in Gods Naam, en het heeft onder ons gewoond. Hij is als een licht onder ons verschenen. Hij heeft het leven zoals wij het ervaren op zich genomen, de taak volbracht die voor Hem was weggelegd tot het einde toe. En dat einde was uitermate pijnlijk zoals we weten. Door zo te doen en ons tot voorbeeld te zijn heeft Hij ons bestaan opgetild, ons een perspectief gegeven dat verder reikt dan onze tijdelijke rol hier op aarde. Daarmee is Jezus geworden tot de vreugdebode, door Jesaja aangekondigd in de tijd dat Israël in ballingschap weggevoerd was uit zijn eigen land. Het tegendeel van een comfortabele situatie.
We vieren de geboorte van Jezus met een herinnering aan zijn levenseinde, aan zijn laatste avondmaal met zijn leerlingen. Het kind dat in de kribbe had gelegen was uitgegroeid tot een mens dienstbaar aan zijn mensen, ook aan ons, tot in zijn lijden en dood. Wat zijn komst met Kerstmis betekende bleek in de Goede Week. Zijn Laatste AvondmaalHet geeft weer wie Jezus was, in Gods naam mens geworden en dat geleefd in liefde voor ons. Moge vandaag, met Kerstmis, de diepe betekenis van de geboorte van het Jezuskind voor ons mensenbestaan tot ons doordringen. Jezus is mens geworden Woord van God, tot ons gesproken. Het geeft perspectief aan ons leven bij al onze aandacht voor de dingen van iedere dag, die wij nodig vinden, Amen.
