DANK en ZORGEN DELEN
(Brief aan allen die deze willen lezen)
DANK
Aan het begin van deze brief dank aan allen die zo vriendelijk zijn geweest aandacht te besteden aan mijn 90e verjaardag op zondag 23 juli: de prachtige viering in de Cunibertuskerk van Wahlwiller m.m.v. beide koren: ‘Donna Voce’ en de ‘Schola Cantorum’ en de hartelijke woorden van Erwin Lennarts, lector en hulpkoster; de belangstellenden ’s avonds tussen zeven en tien in de Scalaruimte van Wittem; de attenties; de telefoontjes, brieven, kaarten. Het was hartverwarmend en ondersteunend. Ik was/ben er heel gelukkig mee.
Maar daarnaast maak ik me zorgen over de kwaliteit van onze huidige samenleving, vooral ook over onze manier van omgaan met de opgaven waarvoor het leven ons stelt. En of wij, christenen, daar een eigen goede bijdrage aan kunnen leveren?
ONZE SITUATIE.
We zijn de laatste zestig jaar hoe langer hoe welvarender geworden, althans de meesten van ons. Ten gevolge van onze materiële welvaart nam ook ons gevoel van vrijheid toe en van het ‘recht’ ons eigen leven te kunnen inrichten los van welke overheersende instantie ook. Gebeurtenissen als tsunami of aardbeving bleven ver van ons vandaan. Aan onze kant van de wereld konden we leven in een klimaat van vooruitgang.
Maar toen kwam er de confrontatie met HET Covid-19virus en zijn varianten. Het verspreide zich over heel de wereld en volken, en werd een pandemie. Ineens werden we onze kwetsbaarheid gewaar en ook, dat we deel uitmaken van onze wereld, die we tot nu toe dachten zomaar te kunnen ‘gebruiken’. De angst sloeg ons om het hart, virusbestrijders en mondkapjes werden met de grootst mogelijke spoed ontwikkeld, ontmoetingen werden beperkt, evenementen afgelast, samenkomsten sterk in aantal gereduceerd. De samenleving ging op slot. Ineens werden we ons bewust van hoe we tot dan toe hadden kunnen leven of van wat we als een ‘normaal’ leven hadden beschouwd.
Al enige tijd speelde de vraag of we wel zorgvuldig genoeg waren omgegaan met onze aarde en haar milieu. De opwarming van de aarde door menselijk toedoen met negatieve gevolgen voor het leefklimaat werd steeds duidelijker als probleem gezien. Hadden we niet te lang gedacht dat we konden doen en laten wat we wilden? De manier waarop onze welvaart tot stand is gekomen en ons gebruik ervan worden in vraag gesteld. CO2 uitstoot moet worden gereduceerd en daar moeten we allemaal aan meedoen. Kunnen we nog blijven leven op de manier vóór-corona? Onze manier van leven wordt bovendien bekeken vanuit het armoedevraagstuk in de wereld, een van de oorzaken van het vluchtelingenprobleem. We komen te staan voor onze gezamenlijke verantwoordelijkheid voor onze aarde en voor elkaar. Onze smartphones en andere ICT-apparatuur zorgen voor informatie.
Daar kwam anderhalf jaar gelen nog een probleem bij: de oorlog in Oekraïne. Die raakt ons dit keer bijzonder, omdat Oekraïne dicht bij is, deel uitmaakt van Europa, omdat nu onze vrijheid mede op het spel staat. Mensenlevens en opgebouwd menselijk goed staan op het spel.
Nu maakt Europa zich zorgen en zoekt naar haar positie t.a.v. de grote spelers op het wereldtoneel. Onze vrijheid en democratie, volgehouden welvaart maar ook de rechten en verlangens van andere continenten en volken vragen hoe langer hoe meer om aandacht. Daardoor kwam ook meer dan eerder aan het licht dat er een strijd gaande is om overwicht, macht en geld wereldwijd. Natuurlijk is het een recht van iedereen op eten, drinken een dak boven het hoofd enz. Maar wereldwijd is de eerlijke verdeling van wat onze aarde oplevert niet goed geregeld. Eigenbelang speelt een te grote rol.
En in eigen land. Kijk naar de manier waarop, bijvoorbeeld in de politiek, maar ook in bedrijfsleven en maatschappij dikwijls met elkaar wordt omgegaan; vaak zonder respect, zonder hart, met misbruik, met (vooral) het eigen belang voor ogen. ‘De vrijheid van meningsuiting’ draagt in zich de mogelijkheid van ‘het spelen op de persoon’ zonder mededogen. Hoe wordt er niet geklaagd om het (onveilige) leefklimaat. We kunnen ons zorgen maken om het geweld in en rond voetbalstadions; het geweld dat gepaard gaat met het gebruik van drugs?
En, hoeveel zorg heerste er niet bij ouders en opvoeders over het ontbreken van het gevoel van welzijn en perspectief bij een groot percentage jeugdigen? Mankeert er iets aan onze samenleving, zodat deze dingen gebeuren? Is het alleen te wijten aan dat -meer dan vroeger- gegevens statistisch worden vastgelegd en in de openbaarheid terecht komen? Of is er toch iets mis met de manier waarop momenteel geleefd wordt, moreel, spiritueel?
HOE KAN DIT ALLEMAAL?
Terwijl we misschien lange tijd dachten dat er alleen positieve ontwikkeling was en ‘de meeste mensen deugen’, worden we geconfronteerd met goed en kwaad.
* Met HET GOEDE van de velen, die dagelijks hun werk doen, natuurlijk om van hun loon te kunnen leven, maar ook om het plezier in hun werk en de bijdrage aan de ontwikkeling van onze samenleving. Het goede van de tallozen die ‘voor niks’ bijdragen aan de verlichting van het lot van armen en behoeftigen.
* Met HET KWADE van meedogenloos egoïsme en “ik-gerichtheid”, zonder dat men het zelf in de gaten heeft., omdat het leefklimaat zo is. Wat gaat er om in brein en hart van mensen? Natuurlijk, er leven instincten in ons van wil tot leven, zelfhandhaving, voortbestaan. We kunnen te maken hebben met onmacht en onvermogen. Er kunnen destructieve krachten leven, mogelijk ook in ons. Maar hoe gaan we met de krachten die in ins leven om? En hoe ontwikkelen we in deze tijd van individualisme de sociale kant van ons bestaan, onze verantwoordelijkheid voor de ander.
VERLIEZEN WE WAT WE -zeker christenen- NIET MOGEN VERLIEZEN?
Kerk was in het verleden dominant, wellicht te dominant in haar voorschriften die kerk en samenleving betroffen. Maar kijk je naar wat ze eigenlijk moet voorstellen, dan draagt ze belangrijke waarden aan voor ons menselijk bestaan. Waar het om draaide en nog steeds om draait zijn de geboden van de liefde: -liefde tot God- gaat ons te boven maar leeft ook door de heilige Geest in ons. Gelijk aan het gebod van de Godsliefde is het gebod van de naastenliefde. Ik ken veel mensen die vanuit die geboden leven; feitelijk leven ze tegendraads vergeleken met wat er feitelijk in onze wereld aan het gebeuren is. Het Evangelie van Jezus inspireert tot het achterwegen laten van het kwaad, tot verzet tegen alles wat ons menselijk bestaan afbreuk doet, verzet tegen de machten van het kwaad, die in ieder mens aanwezig kunnen zijn.. Mijn zorg is dat we (al langere tijd) aan het verliezen zijn wat we niet mogen verliezen: ons geloof dat het in Godsnaam mogelijk is te leven niet vanuit egoïsme, maar vanuit de liefde. Dat is niet vanzelfsprekend maar vraagt een voortdurende inspanning. Daarvoor hebben we ook rituelen (sacramenten) en samenkomsten nodig waarin we ons laten inspireren door Gods Woord in mensentaal en Brood en Leven met elkaar delen. Het moge niet langer ‘plicht’ zijn, maar ‘behoefte’. De apostel Paulus noemt in zijn brief aan de Galaten (huidige Turkije) als vruchten van de Geest: ‘liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. Er is geen wet die daar iets tegen heeft’ (hst 5, 27vv). Daar vertrouwen ons maar aan toe. Onze beleving van genoemde waarden zijn heilzaam voor ons en voor onze wereld. God zegene ons allen.
Nogmaals dank voor al uw vriendelijke goedheid, A. Reijnen emeritus-pastoor
